حفاظت از منابع آب محدودبودن منابع آب و شدت گرفتن روند شهرنشینی، مصرف بی رویه و بدون صرفه جویی در محدوده شهر، همان طور كه قبلا نیز اشاره شد، سفره آب زیرزمینی را آلوده می كند و باعث خرابی كیفیت آب، و ایجاد فاضلاب های میكروبی خواهد شد، و نیز بیماری های علاج ناپذیر را در پی دارد. برای حفظ زندگی سالم، حفاظت از آب سالم و تولیدنكردن بی رویه فاضلاب شهری، به عهده ماست. در صورت صرفه جویی آب، متقاضیان آب نیز كاهش می یابند، مصرف كمتر و آب بیشتری در نهرها و رودخانه ها برای مسكن، تفریح و خلق مجدد حیات وحش باقی می ماند. مشاركت و همكاری زنان در مقابله با بی آبی و بسیج شهروندان در امر صرفه جویی آب می تواند نقش اثرگذاری داشته باشد و گامی موثر در این زمینه باشد. ترغیب به صرفه جویی خانواده های بی اعتنا به این كار، و دراختیارگذاشتن اطلاعات ارزشمند درباره حفظ و صرفه جویی از آب بسیار حائز اهمیت است، در چنین صورتی، علاوه بر آن كه افزایش سطح ارائه خدمات شهری بیشتر می شود و با قطع و جیره بندی آب نیز مواجه نخواهیم بود، كیفیت و تامین آب گوارا نیز میسر خواهد شد. هدف ما در زمینه حفاظت از این ثروت طبیعی و نگه داری از آن برای آینده فرزندانمان باید جدی تلقی شود، و در حال حاضر نیز كمك به مناطق محروم و كم درآمد كه به طور مستمر از آب محروم می باشند نیز حائز اهمیت است، اگر در برنامه دولت سیاست انتقال صنایع از شهرهای بزرگ به مناطق محروم اجرا شود سبب خواهد شد تا با افزایش اعتبار، محرومیت زدایی بیشتر و بهتر انجام گیرد. علاوه بر راهكارهای صرفه جویی در خانه، اجتناب ناپذیر است كه با رشد صنعتی شدن جهان، بخش صنعت و تجارت كه مصرف كنندگان آب بیشتر هستند و در آلودگی آب نیز نقش عمده تری دارند، به صرفه جویی توجه جدی داشته باشند علاوه بر آن بخش قابل ملاحظه ای از آب مصرفی توسط خطوط فرسوده و انشعابات غیرفنی به هدر می رود، متولیان و متخصصان امر نباید به این مسئله نیز بی اعتنا باشند. دامنه تبلیغات مستمر همراه با نشان دادن معضلات خشكسالی حتی در جهان و فاجعه های طبیعی و انسانی كه در اثر كمبود آب به وجود می آید نیز به عهده مسئولان و متخصصان آب است و رسانه ها باید با برنامه ریزی و انجام كارهای فرهنگی در آگاهی بخشی اثرگذار باشند. تا این میراث را برای نسل های بعد از خود حفظ كنیم. زیرا دیگران آب را «گل نكردند» ما نیز آن را «گل نكنیم» میزان منابع آب تجدید‌شونده کشور با توجه به موقعیت اقلیمی، وقوع پدیده تغییر اقلیم و گرمایش جهانی و احتمال تشدید خشکسالی‌ها، محدود و احتمالا رو به کاهش است و از سوی دیگر تقاضای آب برای مصارف مختلف با توجه به افزایش جمعیت و توسعه در ابعاد مختلف، همواره روبه افزایش است؛ بنابراین برای مواجهه با این چالش و به منظور ایجاد تعادل منطقی بین عرضه و تقاضای آب و استفاده پایدار از منابع آب لازم است راهکارهای مدیریتی و حفاظتی موثرتری در زمینه بهره‌برداری از منابع آب اعمال شود. در این میان، منابع آب زیرزمینی با توجه به ریسک‌پذیری کم آن نسبت به منابع آب سطحی در شرایط خشکسالی و نیز سهولت استحصال آن، از مزیت نسبی بالاتری در تامین نیازهای فعلی و آتی کشور برخوردار است. با استناد به آخرین آمار مربوط به سال آبی 87 ـ 86، میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی از طریق چاه و قنات در کل کشور بالغ بر 3/56 میلیارد متر مکعب در سال است که قسمت اعظم آن در بخش کشاورزی، آن هم با بازده پایین به مصرف می‌رسد. در این خصوص، کمیته ملی توسعه پایدار یکی از نشست‌های خود را به بحث حفاظت از منابع آب زیرزمینی اختصاص داده است و اعضای آن بر لزوم برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر و جامع‌تر برای حفاظت کمی و کیفی از منابع آب زیرزمینی کشور تاکید داشته و توجه و حساسیت مضاعفی از سوی تمامی سیاستگذاران، دست‌اندرکاران و ذی‌نفعان را خواستار شده‌اند. شکی نیست که آب نقش اساسی در ارتباط با سلامت انسان، معیشت، رشد اقتصادی و به همان میزان در حفظ محیط زیست دارد. از این رو استفاده عادلانه و پایدار و حفاظت از منابع آب بویژه آب‌های زیرزمینی به عنوان چالش کلیدی آیندگان مطرح است. از این رو کمیته ملی توسعه پایدار توصیه می‌کند 2 مقوله حفاظت و بهره‌برداری اصولی از این منابع باید همزمان و کنار هم مورد توجه قرار گیرند، به صورتی که با اتخاذ رویکرد توسعه بهره‌برداری، مقوله حفاظت به بوته فراموشی سپرده نشود. در این خصوص، افزایش تغذیه آبخوان‌های کشور به عنوان یکی از مصادیق حفاظت آب زیرزمینی با استفاده از عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری در عرصه‌های طبیعی مورد تاکید است. بر این اساس باید عزم جدی برای توقف بهره‌برداری ناپایدار از منابع آب زیرزمینی کشور که سالانه بالغ بر 6 میلیارد مترمکعب کسری مخزن را بر دشت‌های کشور تحمیل کرده است، از طریق توسعه راهبردها و روش‌های سازه‌ای و غیرسازه‌ای مصرف بهینه آب و با هدف کاهش فشار بر این منابع به کار گرفته شود. در همین خصوص توجه به روش‌های نوین استحصال منابع آب از جمله شیرین کردن آب دریاها و استفاده مجدد از آب‌های بازیافتی و بازچرخانی آب در بخش صنعت و کشاورزی، لزوم به کارگیری روش‌های نوین آبیاری و افزایش بازده در بخش کشاورزی، استفاده از وسایل کاهنده مصرف در بخش شرب و خانگی، محدود کردن تخصیص جدید آب در دشت‌های ممنوعه صرفا به شرب و بهداشت و تامین آب مورد نیاز بخش صنعت از طریق تغییر نوع مصرف منابع آب در اختیار کشاورزی با همکاری و هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی ضروری است و دولت باید اعتبار و لوازم مورد نیاز برای این منظور را فراهم کند. به‌منظور ایجاد تعادل منطقی بین عرضه و تقاضای آب و استفاده پایدار از منابع آب لازم است راهکارهای مدیریتی و حفاظتی موثرتری در زمینه بهره‌برداری از منابع آب اعمال شود بنابراین مدیریت آب نیز مستلزم رویکرد جامع و ژرف‌اندیش با در نظر گرفتن مباحث آمایش سرزمین است. بر همین اساس، حصول نتیجه مطلوب در این زمینه، مستلزم پایبندی بیشتر ذی‌نفعان اعم از حاکمیت و متقاضیان و بهره‌برداران به اصول توافق شده و قوانین موضوعه پیرامون مدیریت منابع آب زیرزمینی در کشورمان است.

نظرات شما عزیزان: